14 Haziran 2011 Salı

DƏNİZLƏRİN SANİTARLARI

            Bö­yük bir ba­lı­ğın ağ­zı­na gi­rən ki­çik ba­lıq gör­dü­yü­nüz za­man ağ­lı­nı­za hər şey­dən əv­vəl nə gə­lir? Bu vaxt bö­yük ba­lı­ğın ki­çik ba­lı­ğı bir həm­lə­də ye­yə­cə­yi­ni fi­kir­lə­şir və ki­çik ba­lı­ğın ona nə üçün bu qə­dər ya­xın­laş­dı­ğı haq­qın­da dü­şü­nür­sü­nüz. Bö­yük ba­lı­ğın ki­çik ba­lı­ğın onun ət­ra­fın­da hə­rə­kət et­mə­si­nə ica­zə ver­mə­si və ona heç to­xun­ma­ma­sı, ağ­zın­da və qəl­sə­mə­lə­rin­də üz­mə­si­nə re­ak­si­ya ver­mə­mə­si isə vər­diş et­mə­di­yi­miz bir gö­rün­tü­dür. 
 La­kin oke­an­da be­lə gö­rün­tü­lə­rə çox tez-tez rast gəl­mək olar. Bö­yük ba­lıq­la­rın ya­nın­da yal­nız ki­çik ba­lıq­lar üz­mür. Bə­zi hal­lar­da kre­vet­lə­ri də bö­yük ba­lıq­la­rın ağ­zı­nın kə­na­rın­da gör­mək müm­kün­dür. Bun­lar bö­yük ba­lıq­la­rı tə­miz­lə­mək və­zi­fə­si­ni da­şı­yan kre­vet və ba­lıq­lar­dır.

            Bir ne­çə tə­miz­lə­yi­ci kre­vet nö­vü var. Mə­sə­lən, şə­kil­də gör­dü­yü­nüz kre­vet bun­lar­dan bi­ri­dir. Kre­ve­tin qır­mı­zı və ağ zo­laq­la­rı də­niz fə­nə­ri ki­mi hə­rə­kət edə­rək tə­miz­lən­mə­yə eh­ti­ya­cı olan ba­lı­ğın kre­ve­ti tap­ma­sı­na kö­mək edir. İki uzun ağ an­ten­na­sı olan kre­vet ba­lı­ğın üzə­ri­nə yer­lə­şər-yer­ləş­məz ba­lıq səbr­lə də­ri­si­nin və ya ya­ra­sı­nın üzə­rin­də­ki pa­ra­zit­lər­dən xi­las ol­ma­sı­nı göz­lə­yir. Sa­ni­tar ro­lu­nu oy­na­yan kre­vet zə­rər­ve­ri­ci pa­ra­zit­lə­ri tə­miz­lə­mək üçün hət­ta ba­lı­ğın ağ­zı­na da gi­rə bi­lir. Be­lə­lik­lə, özü də qi­da­sı­nı əl­də et­miş olur. Kre­vet ba­lı­ğın ta­ma­mi­lə tə­miz­lən­mə­si­nə əmin ola­na qə­dər və­zi­fə­si­ni ye­ri­nə ye­ti­rir. İşi­ni qur­tar­dı­ğı za­man isə bö­yük ba­lıq ona çox yax­şı bir na­har ye­mə­yi ola bi­lə­cək kre­ve­tə heç bir zə­rər ver­mir. Kre­vet də ba­lı­ğın ona zə­rər ver­mə­sin­dən çə­kin­mə­yə­rək hə­rə­kət edir. Ar­xa sə­hi­fə­də olan şə­kil­də də gö­rün­dü­yü ki­mi, bu iki can­lı öz ara­la­rın­da çox gö­zəl əla­qə ya­ra­dır.
            Əsa­sən ağıl və zə­ka sa­hi­bi olan in­san­la­ra xas olan «bir-bi­ri­ni an­la­maq», «bir-bi­ri­nə əmin ol­maq» ki­mi an­la­yış­lar əl­bət­tə ki, bu can­lı­la­rın haq­qın­da dü­şü­nü­lə bil­məz. La­kin hər şey üzə­rin­də nə­za­rət və ha­ki­miy­yə­ti özün­də sax­la­yan Al­lah bu can­lı­la­ra be­lə dav­ran­ma­ğı və bir-bi­ri­nə gü­və­nib kö­mək et­mə­yi öy­rət­miş­dir. Bu­nun sa­yə­sin­də on­lar hə­yat­la­rı­nı ra­hat­lıq­la da­vam et­di­rir­lər.

            Bö­yük bir ba­lı­ğın ağ­zı­na gi­rən ki­çik ba­lıq gör­dü­yü­nüz za­man ağ­lı­nı­za hər şey­dən əv­vəl nə gə­lir? Bu vaxt bö­yük ba­lı­ğın ki­çik ba­lı­ğı bir həm­lə­də ye­yə­cə­yi­ni fi­kir­lə­şir və ki­çik ba­lı­ğın ona nə üçün bu qə­dər ya­xın­laş­dı­ğı haq­qın­da dü­şü­nür­sü­nüz. Bö­yük ba­lı­ğın ki­çik ba­lı­ğın onun ət­ra­fın­da hə­rə­kət et­mə­si­nə ica­zə ver­mə­si və ona heç to­xun­ma­ma­sı, ağ­zın­da və qəl­sə­mə­lə­rin­də üz­mə­si­nə re­ak­si­ya ver­mə­mə­si isə vər­diş et­mə­di­yi­miz bir gö­rün­tü­dür. La­kin oke­an­da be­lə gö­rün­tü­lə­rə çox tez-tez rast gəl­mək olar. Bö­yük ba­lıq­la­rın ya­nın­da yal­nız ki­çik ba­lıq­lar üz­mür. Bə­zi hal­lar­da kre­vet­lə­ri də bö­yük ba­lıq­la­rın ağ­zı­nın kə­na­rın­da gör­mək müm­kün­dür. Bun­lar bö­yük ba­lıq­la­rı tə­miz­lə­mək və­zi­fə­si­ni da­şı­yan kre­vet və ba­lıq­lar­dır.
            Bir ne­çə tə­miz­lə­yi­ci kre­vet nö­vü var. Mə­sə­lən, şə­kil­də gör­dü­yü­nüz kre­vet bun­lar­dan bi­ri­dir. Kre­ve­tin qır­mı­zı və ağ zo­laq­la­rı də­niz fə­nə­ri ki­mi hə­rə­kət edə­rək tə­miz­lən­mə­yə eh­ti­ya­cı olan ba­lı­ğın kre­ve­ti tap­ma­sı­na kö­mək edir. İki uzun ağ an­ten­na­sı olan kre­vet ba­lı­ğın üzə­ri­nə yer­lə­şər-yer­ləş­məz ba­lıq səbr­lə də­ri­si­nin və ya ya­ra­sı­nın üzə­rin­də­ki pa­ra­zit­lər­dən xi­las ol­ma­sı­nı göz­lə­yir. Sa­ni­tar ro­lu­nu oy­na­yan kre­vet zə­rər­ve­ri­ci pa­ra­zit­lə­ri tə­miz­lə­mək üçün hət­ta ba­lı­ğın ağ­zı­na da gi­rə bi­lir. Be­lə­lik­lə, özü də qi­da­sı­nı əl­də et­miş olur. Kre­vet ba­lı­ğın ta­ma­mi­lə tə­miz­lən­mə­si­nə əmin ola­na qə­dər və­zi­fə­si­ni ye­ri­nə ye­ti­rir. İşi­ni qur­tar­dı­ğı za­man isə bö­yük ba­lıq ona çox yax­şı bir na­har ye­mə­yi ola bi­lə­cək kre­ve­tə heç bir zə­rər ver­mir. Kre­vet də ba­lı­ğın ona zə­rər ver­mə­sin­dən çə­kin­mə­yə­rək hə­rə­kət edir. Ar­xa sə­hi­fə­də olan şə­kil­də də gö­rün­dü­yü ki­mi, bu iki can­lı öz ara­la­rın­da çox gö­zəl əla­qə ya­ra­dır.
            Əsa­sən ağıl və zə­ka sa­hi­bi olan in­san­la­ra xas olan «bir-bi­ri­ni an­la­maq», «bir-bi­ri­nə əmin ol­maq» ki­mi an­la­yış­lar əl­bət­tə ki, bu can­lı­la­rın haq­qın­da dü­şü­nü­lə bil­məz. La­kin hər şey üzə­rin­də nə­za­rət və ha­ki­miy­yə­ti özün­də sax­la­yan Al­lah bu can­lı­la­ra be­lə dav­ran­ma­ğı və bir-bi­ri­nə gü­və­nib kö­mək et­mə­yi öy­rət­miş­dir. Bu­nun sa­yə­sin­də on­lar hə­yat­la­rı­nı ra­hat­lıq­la da­vam et­di­rir­lər.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder