QARIŞQANIN GÖZLƏRİNDƏKİ KOMPAS

Ya­şa­dı­ğı­mız yer­dən baş­qa bir öl­kə­yə və ya baş­qa bir şə­hə­rə ge­dər­kən is­ti­qa­mə­ti­mi­zi tə­min edə­cək kö­mək­çi­lə­rə eh­ti­ya­cı­mız var. Xü­su­si­lə də get­di­yi­miz yer heç ta­nı­ma­dı­ğı­mız bir yer­dir­sə, müt­ləq kom­pa­sı­mız və xə­ri­tə­miz ol­ma­lı­dır. Xə­ri­tə in­sa­nın ha­ra­da ol­du­ğu­nu, kom­pas isə ha­ra ge­də­cə­yi­ni gös­tə­rir. 

Biz bun­lar­dan is­ti­fa­də edə­rək və mə­lu­mat­lı in­san­lar­la məs­lə­hət­lə­şə­rək yo­lu­mu­zu ta­pır, az­mı­rıq. Bəs di­gər can­lı­la­rın öz səm­ti­ni ne­cə tap­dıq­la­rı­nı heç fi­kir­ləş­mi­si­niz­mi? Mə­sə­lən, bir çöl­də qi­da ax­ta­ran qa­rış­qa­nın hər də­fə öz yu­va­sı­na ne­cə dön­dü­yü­nü heç fi­kir­ləş­mi­si­niz­mi?

Tu­ni­sin Ara­lıq də­ni­zi sa­hil­lə­rin­də ya­şa­yan qa­ra səh­ra qa­rış­qa­sı (yan rəsm­də gör­dü­yü­nüz) çöl­də yu­va qu­ran can­lı­lar­dan bi­ri­dir. Bu qa­rış­qa nö­vü heç bir kom­pas və xə­ri­tə­nin kö­mə­yi ol­ma­dan uc­suz-bu­caq­sız səh­ra­da səm­ti­ni da­im səhv­siz tə­yin edə və yu­va­sı­na ge­ri qa­yı­da bi­lir.

Sə­hər gü­nə­şin çıx­ma­sı ilə səh­ra­da is­ti­lik 70 də­rə­cə­yə qə­dər yük­sə­lir. Qa­rış­qa da səh­ra qu­mu­nun be­lə dəh­şət­li is­ti­sin­də qi­da ax­tar­maq üçün yu­va­sın­dan çı­xır. Yu­va­sın­dan baş­la­ya­raq 200 metr­lik bir sa­hə­də tez-tez da­ya­nır və ol­du­ğu yer­də hər­lə­nə­rək ziq­zaq­va­ri, do­lan­bac yol sa­lır. Bu yo­lu xə­ri­tə­də gö­rə bi­lər­si­niz. La­kin heç də fi­kir­ləş­mə­yin ki, qa­rış­qa bu do­lan­bac yol­lar­da aza­caq. Çün­ki qa­rış­qa qi­da­sı­nı tap­dı­ğı za­man düz xətt şək­lin­də bir yo­lu tə­qib edə­rək hə­min an­da yu­va­sı­na ge­ri qa­yı­dır. Qa­rış­qa­nın sə­ya­hə­ti­ni onun öl­çü­lə­ri ilə mü­qa­yi­sə et­sək, bu, bir in­sa­nın səh­ra­da 35-40 km get­dik­dən son­ra çıx­dı­ğı nöq­tə­yə düz yol­la ge­ri qa­yıt­ma­sı­na bə­ra­bər­dir. Elə isə bir in­san üçün qey­ri-müm­kün olan bu işi qa­rış­qa ne­cə ba­ca­rır?

Qa­rış­qa ət­ra­fın­da­kı cism­lə­rə ba­xa­raq is­ti­qa­mət tə­yin edə bil­məz. Həm də səh­ra­da is­ti­qa­mət üçün ağac, qa­ya, axar su və ya göl ki­mi əla­mət­lər yox de­yi­lə­cək qə­dər az­dır. Hər tə­rəf­də yal­nız qum var ki, bun­la­rın da ol­ma­sı heç nə­yi də­yiş­mir, çün­ki qa­rış­qa­nın bun­la­rı ya­dın­da sax­la­yıb, ye­ri­ni əz­bər­lə­yib on­dan is­ti­qa­mət tə­yin et­mək üçün is­ti­fa­də et­mə­si qey­ri-müm­kün­dür. Be­lə dü­şün­dü­yü­müz za­man qa­rış­qa­nın ba­car­dı­ğı işin əhə­miy­yə­ti da­ha ay­dın ola­caq. Qa­rış­qa bu çə­tin işi ona ve­ril­miş xü­su­si bə­dən qu­ru­lu­şu sa­yə­sin­də ba­ca­rır.

Qa­rış­qa­nın göz­lə­rin­də xü­su­si bir səmt tə­yin edən sis­tem var. Al­la­hın onun göz­lə­ri­nə yer­ləş­dir­di­yi bu sis­tem bü­tün is­ti­qa­mə­ti tə­yin edən va­si­tə­lər­dən üs­tün­dür. Çün­ki bi­zim gör­mə­di­yi­miz bə­zi şüa­la­rı gö­rə bi­lən qa­rış­qa bun­lar­dan is­ti­fa­də et­di­yi za­man ət­ra­fı­na ba­xıb is­ti­qa­mə­ti, şi­ma­lı və cə­nu­bu mü­əy­yən edə bi­lir. Bu­nun sa­yə­sin­də yu­va­sı­nın ha­ra­da ol­du­ğu­nu eh­ti­mal edən hey­van ge­ri­yə qa­yı­dar­kən heç bir çə­tin­lik çək­mir.

İşı­ğın xü­su­siy­yət­lə­ri in­san­la­ra ya­xın dövr­də mə­lum olub. La­kin qa­rış­qa in­san­la­rın bil­mə­di­yi işı­ğın xü­su­siy­yə­ti­ni dün­ya­ya gəl­di­yi an­dan eti­ba­rən bi­lir və on­dan is­ti­fa­də edir. Şüb­hə­siz ki, bu qa­rış­qa nö­vü­nün göz­lə­ri ki­mi qü­sur­suz bir qu­ru­luş hər han­sı bir tə­sa­düf­lə izah edi­lə bil­məz. Qa­rış­qa ya­ran­dı­ğı ilk dövr­dən eti­ba­rən bu xü­su­siy­yət­li göz­lə­rə sa­hib ol­ma­lı­dır. Yox­sa səh­ra­nın is­ti­sin­də ge­ri qa­yı­da bil­mə­yə­cə­yi üçün ya­şa­ma­sı da müm­kün ol­ma­ya­caq. Bü­tün səh­ra qa­rış­qa­la­rı hə­ya­ta gəl­dik­lə­ri ilk gün­dən eti­ba­rən ha­zır­ki göz­lə­rə ma­lik­dir. Bu göz­lə­ri on­lar üçün üs­tün elm sa­hi­bi olan Al­lah ya­rat­mış­dır